Page 1
1 १
सॉ ेिटसप ूव आिण सोिफ ट
घटक रचना :
१.० उि य े
१.१ तावना
१.२ सॉ ेिटसप ूव काळातील िनसग वादी/ िव ो प ीवादी त व
१.२.१ थेलीस
१.२.२ ॲनॅि झम ँडर
१.२.३ ॲनॅि झिमिनज
१.३ प रवत नाची (बदलाची सम या )
१.३.१ पाम नायिडज
१.३.२ हेरॅि लटस
१.४ डेमॉि टस
१.५ सोिफ ट – ोटॅगोरास
१.६ सारांश
१.७ िव ापीठीय दीघ री
१.० उि य े
१) सॉ ेिटस काळातील िनसग वादी त व ा ंचा अ यास करण े.
२) थेलीस, ॲनॅि झम ँडर व ॲनॅि झिमिनज या ं या िवचारा ंचा अ यास करण े.
३) प रवत नाची सम य ेम ये पाम नायिडज व ह ेरॅि लटस या ंची भूिमका पाहण े.
४) डेमॉि टस या अण ुवादाचा अ यास करण े.
५) ोटॅगोरास या या त व ानाचा अ यास करण े.
munotes.in
Page 2
पा ा य त व ान
2 १.१ तावना
भारतीय आिण पा ा य िवचारव ंतांनी ीका ं या त व ानाचा वारसा वीकारला आह े.
िव हणज े काय ? िव िच िनिम ती कशी झाली ? िव ाच े व प कस े आहे ? अंितम
स त ू काय आह े ? जगाच े कारण काय असाव े ? या जगताच े अंितम स य काय आह े ?
या िविवध ा ंची उ र े शोध याचा य न पा ा य व भारतीय त व ानात क ेला गेला.
पा ा य त व ानातील सॉ ेिटसप ूव काळात ाचीन ीसम य े िव मीमा ंसा करणार े
िनसग वादी त व होऊन ग ेले. थेलीस, ॲनॅि झम ँडर व ॲनॉि झिमिनज हे
िव मीमा ंसक त व होत े. ते आयोिनयन स ं दायातील त विच ंतक हण ूनही ओळखल े
जातात . ाचीन ीक शहरा ंपैक मायल ेटस नावाच े ीक नगररा य हो ते, ते शहर
आयोिनयन वसाहतीचाच एक भाग होत े. आयोिनयन त व ानाच े मायल ेटस शहरात
राहणार े हे आयोिनयन त व होत े. यानं ‘मॉयल ेिशयन ’ त व हण ूनही ओळखल े जाते.
मायल ेिशयन ह े समु ा या िकना यावर राहत अस यान े समु ावर होणा या पाणी व हवा
सतत बदला ंचा यां या मनावर खोल प रणाम झाल ेला आह े. यांना दोन गो ी प पण े